Protaktyn

Dopisałem akapit do artykułu o Francuzach, gdzie jest sporo o pierwiastkach odkrytych przez Polaków. Okazuje się, że Protaktyn też odkrył Polak – Kazimierz Fajans!

Protaktyn

Odkryty przez Kazimierza Fajansa w 1913 roku nazwany Brevium. Nazwę zmieniono na Protaktyn (Rodzic Aktynu), bo Aktyn powstaje jako efekt rozpadu Protaktynu. Proto pochodzi od słowiańskiego „Pierwszy”, a Aktyn (tak jak i słowo Akcja = Działanie) od łacińskiego Ago (Działać), a to od naszego słowa Jąć (wiem, że łacińskie nie podobne, ale już sanskryckie Ażać tak). Zrobię o nim oddzielny artykuł, bo to słowo nie jest używane oddzielnie, ale powszechnie znane z czasowników złożonych np. Pojąć, Przejąć, Przyjąć, Odjąć, Zająć, Ująć, Wjąć, Wyjąć, Nająć itd. (po prostu działać, czy zainicjować działanie). http://sjp.pl/j%C4%85%C4%87. Ten sam rdzeń ma np. słowo Jeniec i Najem :).

Info językowe
Info historyczne
Sposób opisania
Summary

13 thoughts on “Protaktyn

  1. proto to przed, dość bezpośrednie zapożyczenie

    używa się – „jąłem rozpakowywać prezenty” na przykład
    ale też w-z-iąć

     
    • Z proto masz rację. Przed i Pierwszy to etymologicznie to samo.

      Akurat z wziąć, to na moje nie trafiłeś. Wziąć jest od słowa Wysoki/Wąski. W sensie podnieść wysoko (tak jak i Wieszać). Taką samą etymologię ma Wozić czyli podnieść i przenieść w inne miejsce. Do tej samej rodziny językowej należy też Wieża (bo jest Wysoka → S→Ż) czy Wąż (bo jest Wąski → S→Ż). Wysoki i Wąski etymologicznie to samo (bo zazwyczaj jak coś jest Wysokie to jest Wąskie). Porównaj też Wiązać (robić wąskim i wysokim), a z tego Więzić (związać i zostawić), a z tego Więzień i Więzienie. Wszystkie te słowa pochodzą od słowa Wódz (ten który jest wyżej), a to od Wodzić (ten który prowadzi)… a to od Wiedzy, żeby wiedział dokąd prowadzić, a jak jeszcze dopiszę kilka wyrazów, to będzie artykuł… więc trzeba czekać na artykuł :).

       
  2. Widzialem w gazecie plakat z pobytu Papieza w Bosni a tam slowa „MIR WAMA” czyli po chwili olsnienia 😉 POKOJ WAM . Nasuwa sie nieodparte skojarzenie z hinduskim NIRVANA = MIR WAMA
    Nie znam serbsko chorwackiego , ale wydaje mi sie ze oprocz polskiego i rosyjskiego kluczem do wielu korzeni slowbylby np serbski jak ktos zna…

     
    • Bardzo trafne!
      Język słowiański jest podstawa wszystkiego, co nazywane jest PIE itd! Języki polski, serbski, rosyjski czy inne są późniejsze i pochodzą z języka słowiańskiego, który jeszcze do nawet tzw. 15w ne był w sumie jeden, tak że czy to Rus, czy to Lah, czy to Srb, każdy każdego rozumiał!

       
      • do dzisiaj ze Slowakami Polak zrozumie sie doskonale. Serbski tez mozna zrozumiec sens tylko trzeba wiecej checi. Ale o czym wiele razy pisaliscie idelogia „zachodniosci” sprawia, ze np Czech za granica bedzie mowil do Polaka uparcie po angielsku lub – ..niemiecku. WIekszosc ludzi a Zachodzie nie zdaje sobie sprawy z duzego podobienstwa jezykow slowianskich i ze w Polsce np i Serbii jest prawie ten sam jezyk. Wiedza to tylko niektorzy. Gdyby wiedzieli to byliby zaskoczeni, ze pol EUROPY na wschod od Laby mowi praktycznie tym samym jezykiem a jest podzielone polityka i religia oraz Historia sterowana politycznie.

         
    • Ja uważam, że to przypadek. Nirvana to Nir + Wana. Nir znaczy „daleko”, „na zewnątrz”, „w pizdu”. A Wana to od naszego Wiatr i znaczy dmuchać. Dosłownie to znaczy „Wyjebany w kosmos” mówiąc współczesnym polskim :). A tłumaczy się jako taki co znikł, gdzieś odpłynął czy wyparował. Nir nie wiem od jakiego słowa polskiego może być. Rdzeniowo to chyba bliżej jest Nosić czy Nisko, a nie Mir/Mur/Morze/Miłość. Tak mi się wydaje, ale głowy nie dam. Czy ktoś ma jakąś sensowną poszlakę w tym temacie?

       

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *